Đau nhức xương khớp là gì? Nguyên nhân gây bệnh?

Đau nhức xương khớp không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà dần trẻ hóa gặp ở mọi lứa tuổi. Những cơn đau nhức, sưng tấy xuất hiện đột ngột dữ dội hoặc âm ỉ kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó cần xác định được nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng nhận biết để có cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả nhất.

Mục lục hiện

Đau nhức xương khớp là gì?

Đau nhức xương khớp là bệnh lý xảy ra khi sụn khớp bị bào mòn và phá hủy. Khi đó, xương bị mất đi lớp sụn bảo vệ, cọ xát với nhau gây viêm và đau nhức xương khớp. Căn bệnh này xảy ra ở người cao tuổi, người phải làm những công việc nặng nhọc hoặc phải hoạt động nhiều trong thời gian dài.

Tình trạng đau nhức xảy ra ở nhiều vị trí trên cơ thể như vùng cổ, vùng vai gáy, vùng cổ tay, cánh tay, lưng, đầu gối, cổ chân…

Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp

Đau nhức xương khớp do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó do:

Tuổi tác

Theo thời gian, xương khớp bị yếu đi, dần thoái hóa, sụn khớp bị bào mòn, phá hủy, chất nhờn bị suy giảm, xương khớp mất đi sự trơn tru, hai đầu xương khớp trên dưới cọ xát vào nhau gây đau nhức.

Cấu trúc xương khớp cũng bị thay đổi, xương bị giòn, xốp dễ bị gãy và đau nhức hơn. Bên cạnh đó, hệ thống mô liên kết và dây chằng ở các khớp bị giảm sự đàn hồi, khớp thiếu sự linh hoạt, dần dần gây cứng khớp, đau nhức xương khớp.

Tư thế làm việc sai

Sai tư thế khi ngồi làm việc làm cho cột sống phải chịu áp lực lớn gây đè nén, đau nhức ở cổ, lưng. Việc này khiến quá trình thoái hóa của cột sống diễn ra nhanh hơn, có thể làm cho cột sống bị biến dạng như cong vẹo cột sống, dính cột sống…

Lao động nặng

Những người lao động nặng về thể chất sẽ có nguy cơ đau nhức xương khớp cao hơn.

Việc thường xuyên phải khuân vác nặng làm tăng áp lực lên các khớp (khớp cổ, khớp gối, khớp háng và cột sống) khiến phần sụn khớp nhanh chóng bị tổn thương, các khớp và cột sống bị biến dạng, từ đó làm tăng nguy cơ thoái hóa gây đau đớn cho người lao động.

Luyện tập thể dục thể thao sai cách

Mặc dù việc tập luyện tốt cho xương khớp nhưng nếu tập sai cách thì sẽ khiến cho xương khớp bị tổn thương, tăng nguy cơ bị thoái hóa, gây đau nhức xương khớp.

Lười vận động

Những người lười vận động làm cho khớp bị cứng, dễ bị viêm nhiễm, đau nhức, teo cơ. Bên cạnh đó, lười vận động còn làm tăng nguy cơ bị tiểu đường, bệnh tim mạch, thừa cân béo phì, xương khớp kém linh hoạt, bị yếu, loãng xương, thoái hóa gây đau nhức xương khớp.

Ngoài ra, lười vận động cũng khiến cho máu đi nuôi dưỡng khớp cũng giảm, dần dần bề mặt sụn bị khô, sần sùi và bong tróc khiến cho cấu trúc của khớp bị thay đổi dẫn đến tình trạng đau nhức khớp.

Do thời tiết

Thời tiết thay đổi thất thường như lạnh đột ngột hoặc mưa phùn khiến độ ẩm không khí cao, xương khớp có thể bị thay đổi như dịch khớp bị đông đặc quánh hơn, cơ bị co rút, bề mặt sụn cũng cũng bị giảm đi sự trơn láng… làm cho khớp bị khô cứng, khó khăn khi vận động và đau nhức.

Ngoài ra, các mạch máu cũng bị co lại, lưu lượng máu đến xương khớp cũng bị giảm gây thiếu máu nuôi dưỡng sụn khớp, khớp xương làm cho sụn khớp bị suy yếu, bong tróc, đầu xương bị chạm vào nhau, cọ xát gây đau nhức.

Do khớp bị nhiễm khuẩn

Khi xương khớp bị nhiễm khuẩn ngoài gây đau nhức xương khớp thì còn gây ra nhiều bệnh lý như:

Viêm khớp nhiễm khuẩn do tụ cầu khuẩn Staphylococcus aureus
Sốt thấp khớp do liên cầu khuẩn nhóm A
Viêm khớp phản ứng (hội chứng Reiter) do nhiều loại vi khuẩn gây ra như vi khuẩn Clostridium difficile, vi khuẩn Salmonella…

Thiếu vitamin D, canxi

Cơ thể không được bổ sung đầy đủ canxi, vitamin D sẽ khiến xương khớp bị yếu, dễ bị loãng xương. Dần dần sẽ gây biến dạng xương khớp, cong vẹo cột sống, xương khớp dễ bị thoái hóa… Những vấn đề này là nguyên nhân dẫn đến đau nhức xương khớp.

Do thừa cân béo phì

Những người thừa cân béo phì khiến cho xương khớp cột sống phải chịu áp lực lớn, gây thoái hóa sụn khớp và lão hóa toàn thân. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau nhức xương khớp ở người thừa cân béo phì là do lực tác động lên các khớp của cơ thể, nhất là khớp gối lớn hơn trọng lượng cơ thể 2 – 3 lần. Khi trọng lượng vượt quá giới hạn thì hệ thống cơ xương khớp và dây chằng sẽ bị áp tải, áp lực lên sụn khớp cao hơn nhiều so với mức cho phép. Chính điều này khiến cho sụn khớp bị bào mòn, bong tróc nhanh hơn, hai đầu xương sẽ va chạm vào nhau, tạo áp lực gây đau nhức.

Đi giày dép cao

Đi giày dép cao gót nhiều trong thời gian dài sẽ gây tổn thương tích lũy ở xương, gây viêm khớp, đau nhức lưng, đau đầu gối, dây thần kinh bị giãn…

Ngoài ra, mang giày dép cao gót khiến cho trọng lượng cơ thể phân bố không đồng đều mà dồn về phía trước, làm cho áp lực lên đầu đùi tăng. Theo thời gian, tình trạng này sẽ gây đau khớp gối.

Urate tích tụ ở trong khớp

Urate tích tụ trong khớp gây viêm nhiễm, đau nhức khớp dữ dội

Chấn thương ở khớp

Các chấn thương ở khớp làm ảnh hưởng đến cấu trúc khớp, khớp và sụn khớp, gây trật khớp, bong gân, gãy xương, đau nhức xương khớp.

Mắc bệnh tự miễn

Đó là tình trạng hệ miễn dịch bị nhầm lẫn tự tấn công vào tế bào, mô khỏe mạnh gây đau nhức xương khớp, cứng khớp, nóng khớp và sưng khớp.

Một số bệnh gây ra tình nhầm lẫn này là bệnh lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến…

Do một số bệnh lý xương khớp

Các căn bệnh viêm khớp, thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, viêm đa khớp dạng thấp, loãng xương, lao xương khớp, vôi hóa cột sống, đau dây thần kinh tọa… cũng có thể là nguyên nhân gây đau nhức xương khớp.

Hút thuốc lá, thuốc lào

Hút thuốc lá, thuốc lào là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý, đặc biệt là những bệnh về xương khớp như thoát vị, thoái hóa, viêm khớp dạng thấp… dẫn đến các cơn đau nhức cơ xương khớp kéo dài.

Khói thuốc lá làm giảm sự lưu thông của tuần hoàn dẫn đến cơ, xương khớp không được cung cấp đủ oxy, chất dinh dưỡng gây đau nhức xương khớp. Quá trình chuyển hóa sụn cũng gặp phải tác động tiêu cực khi hít phải khói thuốc lá.

Lắng đọng canxi pyrophotphat

Nguyên nhân gây đau nhức xương khớp khác là tình trạng lắng đọng canxi pyrophotphat, đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến bệnh Pseudogout. Đặc trưng của căn bệnh này là tình trạng khớp bị sưng đau đột ngột, điển hình là khớp đầu gối.

Phơi nhiễm môi trường độc hại

Phơi nhiễm ở môi trường độc hại chứa nhiều silica hoặc amiăng làm tăng nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp gây đau nhức xương khớp.

Di truyền

Trong gia đình có người có tiền sử hoặc đang bị đau nhức xương khớp thì bạn sẽ có nguy cơ cao bị bệnh.

Do áp lực tâm lý, stress, trầm cảm

Nếu thường xuyên bị stress, áp lực, lo lắng thì sức khỏe của xương khớp cũng bị ảnh hưởng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, yếu tố tâm lý làm cho nhận thức của người bệnh về tình trạng đau nhức suy giảm đi, nỗi đau được nhân lên nhiều lần. Ngược lại, người bị đau nhức xương khớp sẽ gây tâm lý lo lắng, căng thẳng cả tinh thần và thể chất. Theo thời gian sẽ làm thay đổi hệ thần kinh, các loại hoocmon ức chế thần kinh như serotonin, cortisol được sản sinh ra nhiều hơn gây mất cân bằng cơ thể về những hóa chất này gây trầm cảm.

Yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau nhức xương khớp

Ngoài những nguyên nhân trên, các yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau nhức xương khớp gồm có:

Lười vận động, xương khớp mất đi sự linh hoạt, dẻo dai và sự khỏe mạnh dễ bị yếu, bào mòn, rạn nứt, thoái hóa
Người bị thừa cân béo phì
Gia đình có tiền sử bị đau nhức xương khớp
Những người làm công việc nặng nhọc, làm công việc khiến cho xương khớp phải chịu áp lực lớn, luôn căng thẳng
Tuổi tác, tuổi càng cao thì nguy cơ bị đau nhức xương khớp càng cao
Giới tính: Nữ giới thường có nguy cơ cao hơn so với nam giới

Triệu chứng đau nhức xương khớp

Người bị chứng đau nhức xương khớp thường có các dấu hiệu triệu chứng sau:

Vùng xương khớp bị đau nhức liên tục, có thể đau dữ dội, có thể đau âm ỉ hoặc nhói đau như bị điện giật
Các vị trí xung quanh khớp bị đau nhức cũng cảm thấy bị đau, nhức mỏi hoặc bầm tím
Vào mỗi buổi sáng khi thức dậy, người bệnh bị cứng khớp, phải ngồi nghỉ ngơi một lúc mới khỏi
Tình trạng đau nhức xương khớp tăng lên khi người bệnh di chuyển, vận động và thuyên giảm khi được nghỉ ngơi
Chân tay bị tê bì, khả năng vận động, di chuyển bị hạn chế, nặng hơn thì dáng đi thay đổi, dần dần làm thay đổi cấu trúc xương khớp
Bên cạnh đó, người bệnh còn có thể bị chóng mặt, mệt mỏi, sốt nhẹ, khó chịu…

Đau nhức xương khớp có chữa khỏi được không?

Có chữa khỏi được đau nhức xương khớp không phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu nguyên nhân gây bệnh do tác động bên ngoài như do thiếu vitamin D, mang giày cao gót, lười vận động… thì hoàn toàn có thể chữa khỏi được. Ngược lại nguyên nhân gây bệnh do tuổi tác, thời tiết… thì không thể chữa khỏi được. Khi đó, các biện pháp điều trị chỉ nhằm mục đích giảm các triệu chứng đau nhức khó chịu và phòng ngừa đau nhức xương khớp tái phát.

Điều trị đau nhức xương khớp

Việc đầu tiên trong quá trình điều trị khi xác định được nguyên nhân là người bệnh cần phải được nghỉ ngơi nhiều kết hợp cùng với thuốc giảm đau. Nếu không xác định được chính xác nguyên nhân gây đau nhức xương khớp, nghi ngờ bị nhiễm trùng sẽ được dùng thuốc kháng sinh. Người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngừng sử dụng kháng sinh khi triệu chứng khỏi sau vài ngày.

Cụ thể những loại thuốc được sử dụng để điều trị đau nhức xương khớp gồm có:

Kháng sinh: Được bác sĩ kê đơn kháng sinh trong trường hợp người bệnh bị nhiễm trùng xương. Kháng sinh liều mạnh thường là thuốc clindamycin, ciprofloxacin và thuốc vancomycin.
Thuốc giảm đau: Giảm đau nhức xương khớp nhưng không có tác dụng điều trị các bệnh lý nền. Loại thuốc giảm đau được dùng là thuốc acetaminophen (Tylenol®), thuốc ibuprofen (Advil®), thuốc paracetamol…

Ngoài ra, người bệnh cần phải bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể, tăng cường các thực phẩm giàu canxi, vitamin D tốt cho xương khớp. Bác sĩ sẽ cho người bệnh bổ sung thêm các loại thuốc viên, thuốc dạng lỏng, viên nhai để bổ sung thêm vitamin D, canxi nếu bị thiếu hụt.

Thực hiện phẫu thuật: Được chỉ định khi sử dụng thuốc điều trị nhưng không hiệu quả. Bác sĩ tiến hành phẫu thuật loại bỏ xương chết do nhiễm trùng, loại bỏ khối u do bị ung thư, thực hiện tái tạo xương bị gãy, thay thế khớp, hợp nhất xương….

Kết hợp cùng với phương pháp vật lý trị liệu như chườm nóng, châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, massage…

Phòng ngừa đau nhức xương khớp

Đau nhức xương khớp bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân nhưng nếu áp dụng những biện pháp phòng ngừa dưới đây thì hoàn toàn có thể kiểm soát được tình trạng này:

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là những thực phẩm cung cấp canxi, vitamin D
Hạn chế uống rượu bia, chất kích thích, đồ uống có cồn
Không hút thuốc lá, thuốc lào
Luyện tập thể dục thể thao đều đặn, phù hợp với sức khỏe của bản thân
Tránh bị chấn thương gây đau nhức xương khớp chẳng hạn như lên xuống cầu thang cần cần thận, không để đồ đạc bừa bãi, lộn xộn dễ bị té vấp ngã…
Nếu chơi các môn thể thao phải tiếp xúc nhiều thì nên mặc quần áo bảo hộ như boxing, đấu kiếm…

Qua trên, có thể thấy đau nhức xương khớp không gây tử vong ở người bệnh nhưng nếu không được phát hiện sớm, điều trị đúng, kịp thời thì có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Đặc biệt nếu để bệnh tiến triển nặng có thể gây tàn phế cả đời. Do đó, mỗi người cần nắm được nguyên nhân gây đau nhức xương khớp, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị và phòng ngừa như thế nào để bảo vệ bản thân tốt hơn.

Cập nhật mới nhất vào ngày 18 Tháng Tám, 2020 bởi Bác sĩ Hồng Yến

Bác sĩ Hồng Yến

Bác sĩ Hồng Yến tên đầy đủ là Nguyễn Thị Hồng Yến sinh ngày 18/6/1969 tại Văn Bình, Thường Tín, Hà Nội. Tốt nghiệp Khoa Y học cổ truyền – Đại học Y Hà Nội (Lớp P35 E3) năm 1993, nguyên là Giảng viên chính, bác sĩ YHCT tại Học viện Y dược học cổ truyền.

Bác sĩ Hồng Yến chia sẻ nhiều video hữu ích, bạn đọc quan tâm có thể xem tại Youtube Bác sĩ Hồng Yến.

Liên hệ ngay với bác sĩ: 02462 9779 23